Mae Comisiynydd Heddlu a Throsedd Surrey, David Munro, wedi ymateb i alwadau newydd am ‘Gyfraith Stanley’, i drwyddedu’r defnydd o ynnau awyr yng Nghymru a Lloegr.
Daw’r alwad yn dilyn cyhoeddi ymgynghoriad newydd gan y Llywodraeth ar y defnydd o ynnau awyr yng Nghymru a Lloegr.
Cynhaliwyd adolygiad i gyfraith gynnau awyr gan y Llywodraeth yn 2017, ar ôl marwolaeth ddamweiniol Ben Wragge, 13 oed, gan ffrind yr un flwyddyn. Fe’i dilynwyd gan farwolaeth Stanley Metcalf, chwech oed yn ymwneud â gwn awyr yn 2018.
Dywedodd y CHTh ar gyfer Surrey: “Tra bod nifer y marwolaethau o’r arfau hyn yn fach, mae un farwolaeth yn dal yn ormod. Ni ddylid byth anghofio marwolaethau trasig Ben a Stanley.
“Ond mae yna lawer o oblygiadau i drwyddedu gynnau awyr, gan gynnwys y baich sylweddol posib ar heddluoedd i ateb y galw.
“Rwy’n croesawu’r ymgynghoriad newydd gan y Llywodraeth sy’n cynnig bod y rheolaeth bresennol a mynediad at ynnau awyr yn cael eu cryfhau; yn arbennig i sicrhau bod y rhai dan 18 oed yn cael eu hatal rhag defnydd heb oruchwyliaeth a allai achosi niwed difrifol.”
Ers 2005, amcangyfrifir bod gynnau awyr wedi bod yn gyfrifol am 25 o farwolaethau yn y DU. Y gred yw bod y person oedd yn dal y gwn awyr o dan 18 oed mewn naw achos.
Er nad yw arfau awyr wedi’u trwyddedu yng Nghymru a Lloegr ar hyn o bryd, mae’n anghyfreithlon i gario gwn awyr mewn man cyhoeddus, neu i berson dan 14 oed ddefnyddio gwn awyr heb oruchwyliaeth.
Mae'r gyfraith bresennol yn caniatáu i rai dan 18 oed ddefnyddio gwn awyr o dan oruchwyliaeth oedolyn dros 21 oed, ac i blentyn dros 14 oed ddefnyddio gwn awyr heb oruchwyliaeth ar eiddo preifat, gyda chaniatâd y tirfeddiannwr.
Mae angen trwydded ar ynnau gan gynnwys gynnau aer uwchben pŵer penodol ac maent yn destun rheoliadau drylliau llym.
Mae trwyddedu gynnau awyr eisoes ar waith yng Ngogledd Iwerddon a'r Alban. Mae Heddlu'r Alban wedi gweld galw sylweddol am drwyddedau yn ystod y tair blynedd diwethaf.
Nid yw ymgynghoriad newydd gan y Llywodraeth a gyhoeddwyd ym mis Tachwedd yn cynnig trwyddedu, ond mae’n awgrymu dileu o’r gyfraith defnydd heb oruchwyliaeth o ynnau awyr gan rai mor ifanc ag 14 oed, a chryfhau rheolau ar ddefnyddio a chadw gynnau awyr yn ddiogel.
Ychwanegodd PCC Surrey David Munro: “Rwy’n annog bod canlyniadau’r ymgynghoriad hwn yn cael eu rhannu’n eang, a bod cynllun wedi’i gyfathrebu’n glir i adolygu unrhyw newidiadau a wneir ar ôl cyfnod addas o amser.
“Mae gan bob un ohonom gyfrifoldeb i atal sefyllfa lle gallai’r arfau hyn gael eu camddefnyddio.”