Ukulandisa – Ibhulethini Yolwazi Lwezikhalazo ye-IOPC Q2 2023/24

Ikota ngayinye, Ihhovisi Elizimele Lokuziphatha Kwamaphoyisa (i-IOPC) liqoqa imininingwane evela emaphoyiseni mayelana nendlela azisingatha ngayo izikhalazo. Basebenzisa lokhu ukukhiqiza izaziso zolwazi ezibeka ukusebenza ngokumelene nenani lezilinganiso. Baqhathanisa idatha yamandla ngamunye neyabo iqembu lamandla afanayo kakhulu isilinganiso kanye nemiphumela yawo wonke amabutho e-England nase-Wales.

Ukulandisa okungezansi kuhambisana ne Ibhulethini Yezikhalazo Ye-IOPC Yekota Yesibili 2023/24:

IHhovisi lamaPhoyisa kanye noKhomishana woBugebengu liyaqhubeka nokuqapha kanye nokucubungulisisa umsebenzi wokuphatha izikhalo woButho. Le datha yakamuva yesikhalazo ye-Q2 (2023/24) ihlobene nokusebenza kwamaphoyisa aseSurrey phakathi komhlaka-01 Ephreli kuya zingama-30 Septhemba 2023.

Izigaba zezinsolo zithatha umsuka wokunganeliseki ovezwe esikhalazweni. Icala lesikhalazo lizoqukatha isimangalo esisodwa noma ngaphezulu bese kukhethwa isigaba esisodwa sezinsolo ezifakiwe. Sicela ubhekisele ku-IOPC Isiqondiso somthetho ekuthwebuleni idatha emayelana nezikhalazo zamaphoyisa, izinsolo nezincazelo zezigaba zezikhalazo. 

Umholi Wezikhalazo Wehhovisi uyathokoza ukubika ukuthi Amaphoyisa aseSurrey ayaqhubeka nokusebenza kahle kakhulu maqondana nokugawulwa kwezikhalazo zomphakathi kanye nokuxhumana nabamangali. Uma isikhalazo sesenziwe, kuthathe Amandla isilinganiso sosuku olulodwa ukuthi abhale isikhalazo kanye naphakathi kwezinsuku ezi-1-2 ukuxhumana nommangali.

Amaphoyisa aseSurrey afaka izikhalazo eziyi-1,102 futhi lezi yizikhalazo ezimbalwa ezingama-26 kunezirekhodiwe ngeSikhathi Esifanayo Ngonyaka Odlule (SPLY). Iphinde ifane nama-MSF. Ukugawulwa kwemithi nokusebenza kokuxhumana kuhlala kunamandla kunama-MSF kanye Nesilinganiso Sikazwelonke, esiphakathi kwezinsuku ezi-4-5 (bona isigaba A1.1). Lokhu ukusebenza okufanayo nekota yokugcina (Q1 2023/24) nokunye kokubili i-Force ne-PCC eziziqhenya ngayo. Nokho, indawo i-PCC yakho eqhubeka nokukhathazeka ngayo ingamaphesenti wamacala afakwe ngaphansi koHlelo 3 futhi aqoshwa 'njengokunganeliseki ngemva kokuphathwa kokuqala'.

Ngemva kokukhishwa kwedatha ye-Q1 (2023/24), i-OPCC Complaints Lead ithole isivumelwano soMbutho sokwenza isibuyekezo ukuze iqonde ukuthi kungani kwakunjalo. Lena indawo osekunesikhathi iyinkinga. Amaphoyisa aseSurrey angaphandle, kanti amacala angama-31% aqoshwe ngaphansi koHlelo 3 kulandela ukungeneliseki ngemuva kokuphathwa kokuqala. Lokhu kucishe kuphindwe kabili uma kuqhathaniswa nama-MSF kanye Nesilinganiso Sikazwelonke esiqophe u-17% no-14% uma sibheka emuva. Sisalinde ukutholwa kwalokhu kubuyekezwa futhi kuyindawo i-PCC yakho eqhubeka ukuyilandela. Isevisi yamakhasimende kanye nokusingatha isikhalazo sekhwalithi ephezulu kuyindawo i-PCC ezimisele ngayo ukuthi ingafakwa engcupheni.

Nakuba uMbutho kufanele unconywe ngokwenza ngcono izilinganiso zezikhathi zokuqala zokusingatha isikhalazo, enye indawo okufanele ihlolwe inombolo yezinsolo ezifakiwe (bona isigaba A1.2). Ngesikhathi se-Q2, uMbutho waqopha izinsolo eziyi-1,930 kanye nezinsolo ezingama-444 kubasebenzi abayinkulungwane. Eyakamuva iphakeme kune-SPLY nama-MSFs (1,000) kanye ne-National Average (360). Kungaba ukuthi ama-MSF/Amabutho Kazwelonke ayizinsolo ezirekhodwayo noma ukuthi Amaphoyisa ase-Surrey ngokuvamile aqopha ngokweqile. Kuceliwe ukubuyekezwa kwalokhu futhi sibheke ngabomvu ukukunikeza isibuyekezo ngokuhamba kwesikhathi.

Izindawo okukhalwa ngazo ziyafana kakhulu nezindawo ze-SPLY (bheka ishadi elithi 'lokho okukhalwe ngakho esigabeni A1.2). Ngokuphathelene nokuhambisana nesikhathi phakathi ne-Q2, sincoma uMbutho ngokunciphisa isikhathi esithathwe izinsuku ezintathu lapho uphothula khona amacala ngaphandle kweSheduli 3. Kungcono kune-MSF kanye Nesilinganiso Sikazwelonke. Lokhu kulandela intuthuko eyenziwe phakathi ne-Q1 futhi kufanele kukhulunywe ngayo njengoba imodeli yokusebenza eyingqayizivele ngaphakathi kwe-PSD ifuna ukubhekana ngokuphumelelayo nezikhalazo ekubikweni kokuqala nalapho kungenzeka khona ngaphandle Kweshejuli yesi-3.

Ngaphezu kwalokho, uMbutho wehlise ngezinsuku ezingama-46 (204/158) isikhathi esisithathayo ukuze kuphothulwe amacala ophenyo asendaweni aqoshwe ngaphansi kweSheduli yesi-3. Phakathi ne-Q1 nanjengoba kushiwo ngaphambili ngesikhathi sedatha ye-Q4 (2022/23), empeleni uMbutho uthathe isikhathi eside kune-MSFs. /Isilinganiso Sikazwelonke sokuphothula amacala aqoshwe ngaphansi kwalesi sigaba (izinsuku ezingama-200 uma kuqhathaniswa neziyi-157 [MSF] neziyi-166 [kuZwelonke]). Ukucutshungulwa kwe-PCC okuveze izinselelo zokuthola izinsiza emnyangweni we-PSD kubonakala manje sezixazululiwe futhi kunomthelela omuhle ekubambeni isikhathi. Lena indawo uMbutho oqhubeka nokuyiqapha futhi ubheke ukwenza intuthuko eqhubekayo, ikakhulukazi ngokuqinisekisa ukuthi uphenyo lufika ngesikhathi futhi luhambisana.

Maqondana nokusingathwa kwezinsolo, uMbutho ubhekane nama-40% ezinsolo ngaphandle koHlelo 3. Lokhu kukhombisa isifiso saMabutho sokubhekana nezikhalo ngokushesha futhi ngendlela egculisayo ummangali ngangokunokwenzeka. Ukusingatha izikhalo ngale ndlela akugcini nje ngokunikeza ummangali isixazululo esigculisayo kodwa kuvumela uMbutho ukuthi ugxile kulawo macala empeleni adinga uphenyo ngendlela efanele nangesikhathi.

Uma i-IOPC ithola ukudluliselwa embuthweni, ibuyekeza ulwazi elunikezile. I-IOPC inquma ukuthi udaba ludinga uphenyo, kanye nohlobo lophenyo. Ukudluliselwa kungenzeka kuqedwe ngesikhathi esihlukile kunesikhathi okwamukelwe ngaso. Lapho ukudluliselwa kwenziwa nguMbutho ngesisekelo esiyisibopho kodwa kungahlangabezani nemibandela yokudlulisela eyisibopho, udaba angeke luwele ngaphakathi kwe-IOPC enikeziwe yokuhlola futhi kuyonqunywa njengokungavumelekile. Isamba sezinqumo singase singafani nenani lokudluliselwa okuqediwe. Lokhu kungenxa yokuthi ezinye izindaba ezidluliselwe kungenzeka zifike ekunakekeleni kweziphathimandla ezifanele ngaphambi komhla lu-1 kuFebhuwari 2020 futhi zinezinqumo zohlobo lophenyo eziphethwe noma ezigadiwe.

Ukudluliselwa Kwesigaba B (ikhasi lesi-8) kukhombisa ukuthi Amandla adlulisele ama-70 ku-IOPC. Lokhu kungaphezu kwe-SPLY kanye ne-MSFs (39/52). Nokho, okuphathelene nenani Lophenyo Lwendawo olunqunywa i-IOPC. Phakathi ne-Q2, i-Force yayinophenyo Lwendawo lwe-51 uma kuqhathaniswa nama-23 we-SPLY. Lokhu kubeka isidingo esingeziwe kuma-PSD futhi into uMholi Wezikhalazo we-OPCC azoyihlola ne-IOPC ukuze anqume ukuthi Indlela Yokuphenya Izinqumo ifanelekile yini.

I-PCC ifisa ukuncoma Amandla ngokunciphisa inani lezinsolo ezifakwe ngaphansi kokuthi 'Akukho Isenzo Esiqhubekayo' (NFA) (Izigaba D2.1 kanye ne-D2.2). Ezimweni ezingaphandle kweShejuli yesi-3, i-Force iqophe kuphela u-8% uma kuqhathaniswa no-54% we-SPLY. Lokhu bekungama-66% ngesikhathi se-Q1. Ngaphezu kwalokho, i-Force iqophe kuphela u-10% ngaphansi kwalesi sigaba ngamacala angaphakathi kuShejuli 3 uma kuqhathaniswa no-67% SPLY. Lokhu ukusebenza okuvelele futhi kubonisa ukuqhubeka okuthuthukisiwe kobuqotho bedatha futhi kungcono kakhulu kune-MSF kanye Nesilinganiso Sikazwelonke. Umbutho uphinde wasebenzisa kakhulu Indlela Yokuzindla Edinga Ukuthuthukiswa (i-RPRP) (u-29% uma uqhathaniswa no-25% we-SPLY) futhi ubonisa ukugcizelela ekufundeni kunokuziphatha.

Lapho isikhalo sirekhodwe ngaphansi kweSheduli yesi-3 yoMthetho Wokuguqulwa Kwamaphoyisa ka-2002, ummangali unelungelo lokufaka isicelo sokubuyekezwa. Umuntu angafaka isicelo sokuthi kubuyekezwe uma engeneme ngendlela isikhalazo sakhe esisingathwe ngayo, noma ngomphumela. Lokhu kusebenza ukuthi ngabe isikhalazo siphenywe yiziphathimandla ezifanele noma siphathwe ngenye indlela ngaphandle kophenyo (okungaphenyi). Isicelo sokubuyekezwa sizobhekwa yinhlangano yamaphoyisa yasendaweni noma i-IOPC; inhlangano efanele yokubuyekeza incike ezimweni zesikhalazo. 

Ngesikhathi se-Q2 (2023/24), i-OPCC ithathe isilinganiso sezinsuku ezingama-34 ukuqedela ukubuyekezwa kwezikhalazo. Lokhu bekungcono kune-SPLY ngenkathi kuthatha izinsuku ezingama-42 futhi kuyashesha kakhulu kune-MSF kanye ne-Average National. I-IOPC ithathe Isilinganiso sezinsuku ezingu-162 ukuqedela ukubuyekezwa (inde kune-SPLY lapho kwakuyizinsuku ezingu-133). I-IOPC iyakwazi ukubambezeleka futhi ixhumana njalo ne-PCC kanye namaphoyisa ase-Surrey.

About the Author:  USailesh Limbachia, Inhloko Yezikhalazo, Ukuthobela & Ukulingana, Ukuhlukahluka Nokufakwa

Usuku:  08 December 2023