O solitulafono faʻatulagaina o loʻo faʻatupuina le faʻaleagaina ma le faʻaleagaina o tagata faigaluega faʻatau, o le lapataiga a le Komesina o Surrey i fonotaga ma faleoloa.

O lo o osofa’ia ma sauaina le au fai fa’atau i le lotolotoi o le fa’atupula’ia i le atunu’u atoa i le gaoia o faleoloa o lo’o fa’atupuina e tagata solitulafono fa’atulagaina, o le lapata’iga lea a le Komesina o Leoleo ma Soligatulafono a Surrey.

Lisa Townsend fa'aleaga "'ino'ino" sauaga fa'asaga i tagata faigaluega fa'atau oloa e pei o le Fa'aaloalo mo Shopworkers Week, fa'atulagaina e le Union of Shop, Distributive and Allied Workers (USDAW), na amata i le Aso Gafua.

Na feiloai le Komesina ma faleoloa i Oxted, Dorking ma Ewell i le vaiaso talu ai e faʻalogo i le aʻafiaga o solitulafono i luga o faleoloa.

Na fa’alogo Lisa ua fa’ao’olima nisi o le aufaigaluega ina ua taumafai e taofi le au gaoi, ma o le solitulafono o lo’o fai ma fa’alavelave mo sauaga, sauaga ma amioga fa’asagatau.

O tagata solitulafono o loʻo gaoi e oka, fai mai tagata faigaluega, ma sapalai tagamea, uaina ma sukalati o loʻo taulaʻi soo. O tupe mama e maua mai le gaoi i faleoloa i Peretania atoa o loʻo faʻaaogaina i le faia o isi solitulafono matuia, e aofia ai le faʻatauina o fualaau faasaina, e talitonu leoleo.

'ino'ino'

O Surrey o loʻo i ai se tasi o lipoti sili ona itiiti o le gaoi i faleoloa i totonu o le atunuʻu. Ae ui i lea, fai mai Lisa o le solitulafono e masani ona fesoʻotaʻi ma sauaga "le taliaina ma le inosia" ma le faʻaleagaina o upu.

Na ta’u atu e se tasi o faioloa i le Komesina: “O le taimi lava tatou te taumafai ai e lu’iina le gaoi i faleoloa, e mafai ona tatala ai le faitoto’a i le sauaina.

"O le saogalemu o matou tagata faigaluega e sili ona taua, ae matou te lagona le leai o se malosi."

Fai mai Lisa: “E masani ona vaʻaia le gaoia o faleoloa o se solitulafono e le afaina ae e mamao ese mai ai ma e mafai ona i ai se aafiaga tele i pisinisi, a latou aufaigaluega ma tagata lautele.

"O tagata faigaluega faʻatau oloa i le atunuʻu na tuʻuina atu se ola taua i o tatou nuʻu i le taimi o le faʻamaʻi Covid ma e taua tele lo tatou tausia lelei i latou.

“O lea ua ou iloa ai e matua popole tele le faalogo atu e uiga i le le taliaina ma le inosia o sauaga ma sauaga o loo mafatia ai le au faioloa. O i latou ua afaina i nei solitulafono e le o ni fuainumera, o i latou o tagata galulue malosi o le sosaiete o loʻo mafatia ona o le faia o a latou galuega.

Le ita o le Komesina

"Sa ou talanoa i pisinisi i Oxted, Dorking ma Ewell i le vaiaso talu ai e faʻalogo i o latou aafiaga ma ou te tuuto atu e galulue ma a matou leoleo e foia atugaluga na laga.

“Ou te iloa o lo’o naunau Leoleo a Surrey e fo’ia lea fa’afitauli ma o se vaega tele o le fuafuaga fou a le Ofisa Sili o Leoleo Tim De Meyer mo le Malosi, o le taula’i atu lea i le mea e sili ona lelei e leoleo – e tau ai solitulafono ma le puipuia o tagata.

“E aofia ai ma le taulai atu i nisi o ia ituaiga solitulafono e pei o le gaoi i faleoloa o le mea lea e fia silasila i ai le atunuu.

“O le so’oga i le va o le gaoi ma le fa’atulagaina o solitulafono matuia ua fa’amaonia ai le taua tele o leoleo i le atunu’u atoa ina ia fa’amalosi i le gaoi. Tatou te mana’omia se faiga fa’amaopoopo e fo’ia ai lea fa’afitauli ona o lea ua ou fiafia ai e fa’alogo atu o lo’o iai fuafuaga mo se vaega fa’apitoa a leoleo e fa’atutu i totonu o le atunu’u e fa’atatau i le gaoia o faleoloa o se solitulafono i luga o le atunu’u.

"Ou te unaʻia faleoloa uma e faʻaauau pea ona lipotia faʻalavelave i leoleo ina ia mafai ona tuʻuina atu punaoa i le mea e sili ona manaʻomia."

O le masina o Oketopa na faalauiloa ai e le malo le Retail Crime Action Plan, lea e aofia ai le tautinoga a leoleo e ave le faamuamua i le vave auai i le nofoaga o le gaoia o faleoloa pe a tulai mai sauaga faasaga i tagata faigaluega o faleoloa, lea ua taofia ai e leoleo se tagata solitulafono, poo le taimi foi e manaomia ai ni molimau e faamautu ai mau.

Komesina Lisa Townsend ma sui mai le USDAW ma le tagata faigaluega Co-op Amila Heenatigala i le faleoloa i Ewell

Fai mai Paul Gerrard, Fa'atonu o Mataupu Lautele a le Co-op: "O le saogalemu ma le saogalemu o se faʻamuamua manino mo le Co-op, ma matou te fiafia ona o le mataʻutia o solitulafono tau fefaʻatauaʻiga, lea e aʻafia tele ai o tatou nuʻu, ua faʻaalia.

"O loʻo matou faʻatupeina i le paʻaga ma le saogalemu o faleoloa, ma matou te faʻafeiloaʻi le faʻamoemoe o le Fuafuaga o Soligatulafono Faʻatau, ae o loʻo i ai se auala umi e alu ai. O gaioiga e tatau ona fetaui ma upu ma e manaʻomia vave ona tatou vaʻavaʻai i suiga o loʻo faia ina ia tali atu i leoleo mai le pito i luma o paʻaga ma amata ona iloa e tagata solitulafono e iai aʻafiaga moni o a latou gaioiga.

E tusa ai ma se suʻesuʻega a le USDAW o le 3,000 sui, 65 pasene o i latou na tali mai na sauaina i le galuega, ae 42 pasene na faʻamataʻu ma lima pasene na mafatia i se osofaʻiga tuusaʻo.

Fai mai le failautusi aoao o le iuni, Paddy Lillis, e ono mai le sefulu o faalavelave na mafua mai i le gaoi-ma lapataia ai o le solitulafono “e le o se solitulafono e le afaina”.

Le lipotiina o se fa'alavelave fa'afuase'i fa'aauau i Leoleo Surrey, valaau 999. E mafai foi ona faia lipoti e ala i le 101 poʻo le numera numera 101.


Faasoa atu i le: